آیا درک فعلی عامه مردم از "بیماری ام‌اس" کافی است؟

به گزارش مجله خبری نگار، مولتیپل اسکلروزیس از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن سیستم عصبی مرکزی است که با تخریب نورون‌ها و التهاب مشخص می‌شود و بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی اتفاق می‌افتد. این بیماری علاج ناپذیر و ناتوان‌کننده، زنان را بیش از مردان گرفتار می‌کند و در زنان دو تا سه برابر شایع‌تر است. بیماری فوق که به ام‌اس نیز معروف است، منجر به بروز طیف وسیعی از علائم جسمانی، هیجانی و شناختی می‌شود. علائم جسمانی شایع آن شامل خستگی، اختلال در خواب، بی‌حسی یا گزگز شدن، ضعف، سرگیجه، مشکلات جنسی، درد، خارش، مشکلات حرکتی، مشکلات بینایی و مشکلات مثانه و روده هستند که این علائم در میان بزرگسالان متفاوتند.

بنابر گفته متخصصان، ازجمله اختلالات هیجانی و شناختی رایج بیماری ام‌اس می‌توان به نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری، افسردگی و کاهش توانایی تمرکز، پردازش اطلاعات ورودی، یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید، سازمان‌دهی و حل مسئله اشاره کرد. گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهند که در حدود ۲.۳ میلیون فرد مبتلا به این بیماری در سراسر جهان زندگی می‌کنند. در ایران نیز میزان شیوع ام‌اس بالا و بنابر برخی آمارها، ۲۰ برابر بیشتر از سایر کشور‌های منطقه است و میزان وقوع آن در زنان، سه تا چهار برابر مردان است، ضمن آن‌که تاکنون مطالعات اندکی پیرامون بررسی آگاهی و نگرش عمومی با موضوع ام‌اس و افراد مبتلابه این بیماری در کشور ما صورت گرفته است.

برای رفع این نقیصه پژوهشی، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، اقدام به انجام مطالعه‌ای کرده‌اند که در آن دانش و نگرش عمومی نسبت به بیماری مولتیپل اسکلروزیس مورد بررسی واقع شده است.

در این تحقیق که با تمرکز روی شهر اصفهان و در سال ۱۴۰۰ انجام شده است، محققان یک پرسشنامه علمی خاص ۲۲ سؤالی را ایجاد و به‌صورت آنلاین از طریق شبکه‌های اجتماعی توزیع کردند. سپس داده‌های به‌دست‌آمده را که توسط ۴۸۰ نفر تهیه شده بودند، با استفاده از روش‌های آماری تجزیه‌وتحلیل کردند.

بر اساس یافته‌های این مطالعه، آگاهی شرکت‌کنندگان راجع به بیماری مولتیپل اسکلروزیس در سطح متوسط ارزیابی شد. این یافته‌ها نشان می‌دهند اتخاذ اقداماتی برای افزایش آگاهی جامعه از طریق رسانه‌های جمعی و مراکز بهداشتی می‌تواند به تشخیص و کنترل زودهنگام بیماری و تصحیح تصورات غلط افراد نسبت به بیماران مولتیپل اسکلروزیس کمک کند.

در این خصوص، عاطفه همایونی، پژوهشگر دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان و همکارش می‌گویند: «نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین نمره آگاهی مردم شهر اصفهان راجع به بیماری ام‌اس ۴.۷۷ یعنی در حد متوسط است و میانگین نمره نگرش آن‌ها نیز ۵۴ یعنی نسبتاً خوب است. طبق این نتایج، تفاوت معنی‌داری بین نمرات دانش و نگرش شرکت‌کنندگان برحسب سابقه ابتلا به ام‌اس در اطرافیان آن‌ها وجود داشت».

آن‌ها افزوده‌اند: «نتایج مطالعه، همچنین حاکی از وجود تفاوت معنادار بین نمرات دانش و نگرش شرکت‌کنندگان برحسب جنسیت آن‌ها بود. این نمرات در افراد مؤنث در مقایسه با افراد مذکر بالاتر بود. به‌علاوه، برحسب میزان تحصیلات و وضعیت شغلی نیز، تفاوت‌های محسوسی بین درک شرکت‌کنندگان از بیماری ام‌اس وجود داشت».

بر اساس نتایج این مطالعه، آگاهی کلی شرکت‌کنندگان راجع به بیماری ام‌اس در سطح متوسط ارزیابی شد. طبق این یافته‌ها، نگرش‌های تبعیض‌آمیز جامعه نسبت به بیماران ام‌اس ممکن است منجر به پنهان‌سازی بیماری از طرف بیماران و درنتیجه تأخیر در فرایند تشخیص و درمان زودهنگام آن‌هایی شود که دارای نشانه‌هایی از بیماری هستند.

همایونی و همکارش معتقدند: «افزایش آگاهی جامعه در مورد این بیماری و تغییر نگرش شهروندان در مورد آن بسیار مهم است. ازاین‌رو طراحی و اجرای برنامه‌های اجتماع‌محور از طریق رسانه‌های اجتماعی و مراکز بهداشتی گام مهمی در افزایش آگاهی و بهبود نگرش مردم نسبت به این بیماری خواهد بود».

این یافته‌های علمی پژوهشی را دوماهنامه «طلوع بهداشت یزد» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد منتشر کرده است.